Nałkowska Zofia
![]() |
|
Dane | Zofia Nałkowska |
---|---|
Data urodzenia | 10.11.1884, godz. 18:00 |
Miejscowość | Warszawa (52°13'N 21°00'E) |
Strefa czasowa | GMT+1:24 |
Słońce | 19° Skorpiona |
Księżyc | 28° Lwa |
Ascendent | 25° Bliźniąt |
Biografia
Polska pisarka, publicystka i dramatopisarka, posłanka do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji. Ukończyła pensję w Warszawie. Studiowała historię, geografię, ekonomię i językoznawstwo na tajnym "Uniwersytecie Latającym". Działaczka organizacji kobiecych. Od 1933 członkini Polskiej Akademii Literatury, działaczka PEN Clubu i ZZLP, Towarzystwa Opieki nad Więźniami "Patronat", współzałożycielka i członkini grupy literackiej "Przedmieście" (1933–1937). W latach 1939–1944 współdziałała z podziemiem kulturalnym. W latach 1945–1947 posłanka do Krajowej Rady Narodowej, w latach 1947–1952 posłanka do Sejmu Ustawodawczego (bezpartyjna), działaczka Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce Oddział Łódzki, redaktorka tygodnika "Kuźnica".
Brała udział w pracach Międzynarodowej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce – efektem tej działalności były "Medaliony" – zbiór opowiadań dokumentujących czas II wojny światowej. Pisarka zmarła 17 grudnia 1954 o godzinie 18:00 na skutek wylewu krwi do mózgu. Ostatnie chwile spędziła w lecznicy przy ul. Emilii Plater.
Autorka została nagrodzona wieloma wyróżnieniami. Za swoje najsłynniejsze dzieło okresu międzywojennego – "Granicę" - otrzymała w 1936 Państwową Nagrodę Literacką. Powtórnie przyznano jej tę nagrodę w 1953. Otrzymała też Złoty Wawrzyn Akademicki Polskiej Akademii Literatury.
Z szerszą biografią można zapoznać się na Wikipedii, na stronie Granica oraz w artykule w Wysokich Obcasach
Kluczowe wydarzenia
- 1898 - w numerze 41 „Przeglądu Tygodniowego” ukazał się wiersz czternastoletniej wówczas Zofii, zatytułowany „Pamiętam” [1].
- 11 lutego 1904 - zawarła związek małżeński z Leonem Rygierem, starszym od niej o dziesięć lat pisarzem i publicystą [2].
- 29 stycznia 1911 - zmarł Wacław Nałkowski (ojciec), a pisarka podjęła decyzję o definitywnym zakończeniu małżeństwa z Leonem Rygierem. Formalny rozwód nastąpił kilka lat później [3].
- 1922 - uczestniczyła w podjętych z inicjatywy Stefana Żeromskiego pracach nad założeniem Związku Zawodowego Literatów Polskich, a w maju 1922 została członkiem jego zarządu [4].
- 1922 - wyszła za mąż za Jana Gorzechowskiego, a w dwa lata później wyjechała z małżonkiem do Grodna (w roku 1929 ich małżeństwo zakończyło się, choć nigdy nie otrzymali formalnego rozwodu)
- 1929 - rozstaje się z Gorzechowskim. Nigdy nie przeprowadziła jednak oficjalnego rozwodu.
- 6 września 1939 - z Bogusławem Kuczyńskim (ostatnim towarzyszem życia), Polą Gojawczyńską i jej córką uciekła w kierunku Lublina. Po miesiącu wróciła do zajętej przez Niemców stolicy i wraz z siostrą otworzyła sklep tytoniowy [5].
- 1942 - śmierć matki
- 3 maja 1945 - wzięła udział jako posłanka w pierwszym uroczystym posiedzeniu KRN (Krajowej Rady Narodowej) w Warszawie [6]
- 1950 - Zofia Nałkowska wróciła na stałe do Warszawy. U schyłku życia została wyróżniona licznymi odznaczeniami i nagrodami: Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Sztandarem Pracy I Klasy (1949), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odznaczenia Polski oraz Nagrodą Państwową.
- 17 grudnia 1954 - zmarła o godzinie osiemnastej w Warszawie. Pochowana została na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach w Alei Zasłużonych [7].
- 20 grudnia 1954 - odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Ciekawostki
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej jeden z kraterów na Wenus został nazwany Nalkowska [8] na cześć Zofii Nałkowskiej, a w Lublinie (w dzielnicy Wrotków) upamiętniono jej nazwisko w nazwie spółdzielni mieszkaniowej (Spółdzielnia Mieszkaniowa im. Wacława i Zofii Nałkowskich), w nazwie osiedla mieszkaniowego (Osiedle Nałkowskich) i ulicy (ul. Nałkowskich), natomiast w nazwie innej ulicy w tej samej dzielnicy upamiętniono jej ważne dzieło Medaliony (ul. Medalionów). W różnych miastach i wsiach Polski znajdują się ulice nazwane jej imieniem i nazwiskiem.
W 1907 roku na Zjeździe Kobiet Nałkowska wygłosiła referat przeciw hipokryzji obyczajowej panującej w małżeństwach. "Cały ustrój dzisiejszego życia erotycznego opiera się na jawnej poligamii" - mówiła. Domagała się dla kobiet równego prawa do swobodnej miłości i doznań seksualnych. I uwolnienia od jedynego celu - macierzyństwa. "Chcemy całego życia" - zakończyła. Referat wywołał poruszenie. I polemiki w prasie. [9]
Źródło horoskopu
Akt urodzenia [10]. Informację dostarczył Wojciech Suchomski.