Jerzmanowski Erazm
![]() |
|
Dane | Erazm Jerzmanowski |
---|---|
Data urodzenia | 02.06.1844, godz. 01:00 |
Miejscowość | Tomisławice (52°29′N 18°30′E) |
Strefa czasowa | GMT+1:13 |
Słońce | 12° Bliźniąt |
Księżyc | 27° Strzelca |
Ascendent | 20° Ryb |
Biografia
Powstaniec styczniowy, żołnierz, przemysłowiec, mecenas, działacz społeczny i filantrop, zwany (na równi z Witoldem Zglenickim) „polskim Noblem”.
Tuż po urodzeniu się małego Erazma 2 czerwca 1844 roku nic jednak nie zapowiadało, by mógł w przyszłości kultywować chlubne tradycje. Był tak słaby, że nie dawano mu większych szans na przeżycie [1]. W 1863 wraz z innymi studentami przyłączył się do powstania styczniowego, walczył u boku gen. Mariana Langiewicza. Po upadku powstania, w 1864 został internowany w Galicji i osadzony w twierdzy w Ołomuńcu. Zwolniony, zmuszony do emigracji, wyjechał do Paryża, gdzie podjął studia w Szkole Wyższej Polskiej na Montparnasse. W 1870 walczył jako oficer w wojnie francusko-pruskiej. Po jej zakończeniu podjął pracę inżyniera. W 1873 francuskie przedsiębiorstwo prowadzące eksploatację gazu świetlnego na kontynencie amerykańskim wysyłało go do Stanów Zjednoczonych. Tam Jerzmanowski ożenił się z Amerykanką Anną Koester, a w 1879 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. W USA zajmował się sprawami gazyfikacji i produkcji karbidu, opatentował 17 wynalazków w dziedzinie gazownictwa, inwestował. Z czasem Jerzmanowski stał się właścicielem ogromnego majątku, posiadaczem trzeciej co do wielkości fortuny w Stanach Zjednoczonych, a pierwszej wśród Polonii. Był gorliwym katolikiem. Działalność charytatywna, jak i na polu kościelnym sprawiła, że otrzymał odznaczenie od papieża Leona XIII – Order św. Sylwestra za zasługi dla Kościoła Katolickiego.
W 1896 powrócił ze znaczną fortuną do kraju. Osiadł w Galicji, gdzie zakupił majątek (zespół pałacowo-parkowy), w Prokocimiu pod Krakowem nabył za 150 tys. koron majątek ziemski z zabudowaniami dworskimi i pałacem oraz 10-hektarowym parkiem. Nie zaprzestał swojej działalności charytatywnej. Wspomagał materialnie chłopów, w szczególności rodziny wielodzietne. Znane są przypadki, kiedy potrzebujących obdarowywał działką ziemi lub materiałem na budowę domu. Wspierał muzeum i skarb narodowy w Raperswilu, ufundował wawelskie witraże autorstwa Mehoffera.
Z szerszą biografią można zapoznać się na Wikipedii i na stronie magazynu Pioneer
Kluczowe wydarzenia
- 1879 - obywatelstwo amerykańskie
- 1882 - został współwłaścicielem „Equitable Gas Light Company”, którą przez trzynaście lat kierował jako prezes oraz wiceprezes.
- czerwiec 1889 - otrzymał odznaczenie od papieża Leona XIII – Order św. Sylwestra za zasługi dla Kościoła Katolickiego.
- 1 marca 1889 - gazety amerykańskie informują o założeniu wielkiej spółki wydobycia gazu ziemnego o kapitale 2 mln $ (dzisiejsze 55 mln $)
- 7 lutego 1909 - zmarł w Prokocimiu.
- 17 marca 1989 - powstało w Krakowie–Prokocimiu Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia im. E. i A. Jerzmanowskich. W testamencie pozostawionym po jego śmierci był zapis, aby kwotę 1 200 000 koron (365 kg złota) przeznaczyć na utworzenie Fundacji im. śp. Erazma i Anny małżonków Jerzmanowskich dla wybitnych Polaków. Nagrody te otrzymali m.in. Metropolita Krakowski kardynał Stefan Sapieha, Henryk Sienkiewicz, Jan Kasprowicz, Siostra Samuela - Felicjanka Maria Piksa, Ignacy Paderewski, Benedykt Dybowski, Tadeusz Browicz, Aleksander Brückner i w związku z tym został nazwany "Polskim Noblem".
- W 2009 roku, w stulecie śmierci Erazma Jerzmanowskiego, nagrodę imienia jego i jego żony reaktywowano. Otrzymała ją Janina Ochojska. Ostatnim laureatem został Jerzy Owsiak.
Ciekawostki
Będąc u szczytu powodzenia, 52-letni Jerzmanowski zrezygnował z kierowania kompanią gazową i wrócił z Ameryki do Polski, by poświęcić się idei krzewienia oświaty wśród ludu, realizowanej m.in. przez Towarzystwo Szkoły Ludowej w Krakowie. Jego pierwszym prezesem był przyjaciel Jerzmanowskiego, poeta Adam Asnyk [2].
Źródło horoskopu
Metryka urodzenia zamieszczona w piśmie "More Maiorum" (6/2015). Informację dostarczył Wojciech Suchomski.
- Przedsiębiorcy
- Dyrektorzy/Kierownicy
- Polacy za granicą
- Wojskowi
- Wykształcenie: Inżynierowie
- Działalność charytatywna/społeczna
- Liczba małżeństw: 1
- Bezdzietni
- Długość życia: 60-70 lat
- Powód śmierci: niewydolność oddechowa
- Księżyc na MC
- Władca ASC w domicylu
- Faza Księżyca: III kwadra
- Słońce 12° Bliźniąt
- Księżyc 27° Strzelca
- Ascendent w Rybach