Generalne Gubernatorstwo (1939-1945)
 |
|
| Dane | Generalne Gubernatorstwo |
|---|---|
| Data | 26.10.1939, godz. 0:00 |
| Miejscowość | Kraków (50°03′N 19°56′E) |
| Strefa czasowa | GMT + 1 |
| Słońce | 2° Skorpiona |
| Księżyc | 6° Barana |
| Ascendent | 24° Lwa |
Opis
Generalne Gubernatorstwo (1939–1945), czasem Generalna Gubernia, w skrócie GG; niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete, dosłownie Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) – jednostka administracyjno-terytorialna utworzona na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z 12 października 1939 z mocą obowiązującą od 26 października 1939, obejmująca część okupowanego wojskowo przez Niemcy terytorium II Rzeczypospolitej, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy.
Proklamacja Generalnego Gubernatorstwa przez Rzeszę była sprzeczna z prawem międzynarodowym (konwencja haska IV z 1907 r.) i w konsekwencji nielegalna. Dlatego też Generalne Gubernatorstwo nie było podmiotem prawa międzynarodowego ani publicznego. Wszystkie akty władz Generalnego Gubernatorstwa, stanowiących jedynie władzę okupacyjną, de iure były bezskuteczne w międzynarodowych stosunkach prawnych (pozbawione skutku od chwili wydania aktu prawnego). Naczelną władzę sprawował generalny gubernator (niem. Generalgouverneur), mający swą siedzibę w Krakowie. Warszawa została zredukowana do roli siedziby władz dystryktu warszawskiego. Stanowisko generalnego gubernatora przez cały czas istnienia pełnił Hans Frank -> kosmogram. Jego zastępcą i sekretarzem stanu w rządzie Generalnego Gubernatorstwa był Josef Bühler.
Według oficjalnych danych niemieckich Generalne Gubernatorstwo obejmowało do czerwca 1941 obszar 94,1 tys. km², który zamieszkiwało 12,1 mln ludności, w tym następujące grupy ludności (według danych z grudnia 1940): Polacy – 10 mln (w 1939 liczba Polaków w GG wynosiła 11,38 mln), Żydzi – 1 350 tys. (wymienia się także liczbę 1,5 mln w 1940), Ukraińcy – 500 tys., inne grupy – 300 tys. oraz Rusini. Po ataku III Rzeszy na ZSRR tereny okupowanych wojskowo przez ZSRR od agresji na Polskę 17.09.1939 i anektowanych województw: stanisławowskiego, tarnopolskiego oraz części województwa lwowskiego pod nazwą dystryktu galicyjskiego weszły w skład Generalnego Gubernatorstwa na mocy dekretu Hitlera z 1 sierpnia 1941. Wówczas obszar GG wynosił 145,2 tys. km², zamieszkiwany przez 16,6–16,8 mln mieszkańców.
Wobec systematycznych porażek niemieckich na froncie wschodnim, zapoczątkowanych po przegranej bitwie pod Stalingradem, już w styczniu 1944 rozpoczęły się przygotowania do ewakuacji niemieckich władz okupacyjnych ze wschodnich obszarów Generalnego Gubernatorstwa. W styczniu 1945 rozpoczęła się sowiecka ofensywa zimowa, w jej wyniku Niemcy zostali wyparci całkowicie z terenów Generalnego Gubernatorstwa.
Z szerszym opisem można zapoznać się na Wikipedii.
Wybrane wydarzenia
- 26 października 1939 - siedzibą władz okupacyjnych Generalnego Gubernatorstwa na mocy rozporządzenia Hansa Franka z dnia 26 października został Kraków. Jednocześnie tego dnia w GG objęto nakazem pracy przymusowej wszystkich Polaków w wieku 18–60 lat, 12 grudnia 1939 r. przesunięto dolną granicę wieku do lat 14.
- 6 listopada 1939 - Sonderaktion Krakau: niemiecka akcja pacyfikacyjna skierowana przeciwko środowisku polskich uczonych [1].
- 15 listopada 1939 - początek deportacji 800 000 Polaków i 100 000 Żydów z Kraju Warty do Generalnym Gubernatorstwa [2].
- 25 listopada 1939 - wprowadzono program polityki narodowościowej. Niemieckie władze Generalnego Gubernatorstwa zarządziły zamknięcie szkół średnich ogólnokształcących i zawodowych.
- 1 grudnia 1939 - żydowscy mieszkańcy miasta, którzy przekroczyli 10 rok życia, mieli obowiązek noszenia opasek z gwiazdą Dawida. Od 1 stycznia 1940 zakazano Żydom zmieniania miejsca zamieszkania i opuszczania terenu gminy, w której dotąd mieszkali.
- 21 stycznia 1940 - wydano najważniejsze zarządzenie dotyczące konfiskaty majątku prywatnego w Generalnym Gubernatorstwie, tzw. ordynację sekwestracyjną. Uprawniała ona w szerokim zakresie niemiecką administrację, SS i policję bądź Wehrmacht do zajęć własności należącej do Polaków i Żydów.
- 2 marca 1940 - miało miejsce w Warszawie zebranie tzw. Rady Obrony Generalnego Gubernatorstwa. Generalny gubernator wskazał, że zasadniczym warunkiem zachowania kontroli nad okupowaną Polską będzie kontrolowanie lub eliminacja trzech sfer: inteligencji, Kościoła i tzw. aktywnej polskości. Jak się później okazało, zebranie w dniu 2 marca 1940 nadało bezpośredni impuls do przeprowadzenia Akcji AB [3]. 30 marca 1940 przez Generalne Gubernatorstwo przeszła fala masowych aresztowań. Ausserordentliche Befriedungsaktion miała w założeniu stanowić zaledwie pierwszy etap całej serii operacji specjalnych, których celem było spacyfikowanie polskiego społeczeństwa i zabezpieczenie „porządku okupacyjnego”.
- 15 maja 1940 - drastyczne rozwiązania w sferze edukacji zaproponował Heinrich Himmler, w którym proponuje aby na terenie Polski pozostały jedynie czteroklasowe szkoły powszechne, uczono by w nich liczenia do 500, pisania nazwiska i wpajano by zasadę, iż nakazem bożym ludności polskiej jest posłuszeństwo wobec Niemców.
- 30 maja 1940 - odbyła się w Krakowie kolejna konferencja, w trakcie której doprecyzowano założenia operacji pacyfikacyjnej oraz dokonano pierwszych podsumowań. Rozpoczęto masowe rozstrzeliwania polskich więźniów politycznych z Generalnego Gubernatorstwa.
- 14 czerwca 1940 - pierwszy transport (Polaków) do Auschwitz (728 więźniów) [4]. Oświęcim dekretem Hitlera z 8 października 1939 został wcielony do III Rzeszy i znalazł się administracyjnie w Niemczech, w powiecie bielskim. Rozbudowywany był potem stopniowo w główne miejsce masowej eksterminacji około miliona Żydów z całej Europy, a także wielu Polaków, Romów, jeńców radzieckich oraz ofiar innych narodowości.
- 20-21 czerwca 1940 - największa i najgłośniejsza ze wszystkich egzekucji przeprowadzonych w Palmirach. Trzema transportami wywieziono wówczas na śmierć 358 więźniów warszawskiego Pawiaka – w tym wielu przedstawicieli polskiej elity politycznej, intelektualnej i kulturalnej.
- 2 października 1940 - oficjalne utworzenie getta warszawskiego. W tym dniu gubernator dystryktu warszawskiego, Ludwig Fischer, podpisał zarządzenie wraz z załącznikiem, wymieniającym ulice graniczne dzielnicy żydowskiej [5].
- 13 października 1940 - utworzenie pierwszych gett dla ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie na mocy decyzji Hansa Franka.
- 17 stycznia 1941 - Krzysztof Dunin-Wąsowicz uznaje ten dzień za symboliczny koniec Akcji AB. To data odwołania Streckenbacha [6] z funkcji dowódcy policji i służby bezpieczeństwa w Generalnym Gubernatorstwie.
- 15 października 1941 - w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy wprowadzili karę śmierci dla Żydów opuszczających teren getta i Polaków udzielających Żydom schronienia [7]
- 19 kwietnia 1943 do 16 maja 1943 - powstanie w getcie warszawskim [8]. Do wybuchu powstania doszło podczas zarządzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta.
- 16 maja 1943 - wysadzono w powietrze Wielką Synagogę przy ul. Tłomackie w Warszawie.
- 25 września 1943 - Franz Kutschera został dowódcą SS i Policji na dystrykt warszawski. Następuje niespotykany do tej pory w okupowanej Warszawie terror w stosunku do ludności cywilnej.
- 1 lutego 1944 - Akcja Kutschera: udany zamach żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz” na Franza Kutscherę, Dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa [9]. W dzień po zamachu, 2 lutego 1944 ok. godz. 11.00 w Al. Ujazdowskich 21, w pobliżu miejsca akcji, Niemcy rozstrzelali 100 zakładników. Kolejnych 200 zamordowano tego samego dnia w ruinach getta.
- 1 sierpnia 1944 - wybuch powstania warszawskiego.
Źródło horoskopu
Proklamacja Generalnego Gubernatora Hansa Franka z 26 października 1939 [10]: Führer i Kanclerz Rzeszy Niemieckiej, Adolf Hitler, powierzył mi rozporządzeniem z dnia 12 października 1939 r. ważnością od 26 października 1939 r. władzę Gubernii Generalnej na zajętych obszarach polskich.
Informację dostarczył Mirosław Czylek.
